بشارت فاران...

بسم الله الرحمن الرحیم

جناب موسی علیه السلام در اخرین لحظات عمرش در جمع بنی اسرائیل ایستاد و نکاتی در مورد پیامبران بعد خود بیان کرد تا بنی اسرائیل آنها را فراموش نکند وی گفت:

گفت: “یَهُوَه از سینا آمد و از سعیر بر ایشان طلوع نمود و از جبل فاران درخشان گردید و با کرورهای مقدسین آمد و از دست راست او برای ایشان شریعت آتشین پدید آمد. 3 به درستی که قوم خود را دوست میدارد و جمیع مقدسانش در دست تو هستند و نزد پایهای تو نشسته هر یکی از کلام تو بهره‌مند میشوند.

بشارت فوق در تمامی ترجمه ها بدون اختلاف به همین شکل وجود دارد تنها در ترجمه های عربی کتاب مقدس این بشارت تحریف شده است. و عبارت شریعت آتشین حذف شده و بجای آن عبارت « من ربوات القدس اضافه شده است» به معنی از بلندی ها قدس، اضافه شده است. تا عرب زبان ها متوجه این بشارت نباشند و نتوانند به آن استناد کنند.

          اما مهمترین بخش و جدال انگیز ترین بخش این بشارت کلمه فاران است. فاران کجاست؟ در این مجال قصد آن داریم به صورت بسیار خالصه و کلی به اصلی ترین نظر های دانشمندان در این زمینه بپردازیم.

دانشمندان دینی و تاریخی برای معنای فاران و مکان آن 3 احتمال را ذکر کرده اند. آن را یا کوه‌ها و روستایی در شرق مصر می‌دانند و یا استانی در سمرقند و یا کوه‌ها و بیابان حجاز که مسلمانان به احتمال سوم معتقد هستند. و بحث های بسیاری میان مسلمانان و یهودیان و مسیحیان صورت گرفته، در این میان ادعا های مسلمانان از استدلال و استناد بیشتری برخوردار است در ادامه به بررسی کوتاهی پیرامون این مسئله می پردازیم.

آیا نیل برای حضرت موسی شکافته شد؟

بر اساس آنچه که در میان مردم شهرت دارد این است که معجزه حضرت موسی علیه السلام شکافتن رود نیل می باشد و حتی برخی شعرا نیز در اشعار خود از آن استفاده کرده اند.

مانند حافظ شیراز که با الهام از واقعه غرق شدن فرعون برای بیان سخن خود در شعر اینگونه بیان فرماید:

در نیل غم فتاد سپهرش به طنز گفت**** الان قد ندمت و ما ینفع الندم

و یا مصرع مشهور از جناب حمید سبزواری که می فرماید:

موسی جلودار است و نیل اندر میان است

اما آیا واقعا رود نیل بوده که بر  وجود مبارک موسی کلیم شکافته شد؟

با نگاهی به نقشه مسیر جناب موسی علیه السلام و گفته های عهد عتیق خواهیم دید که این اتفاق در رود نیل نبوده بلکه دریا سرخ بوده که شاهد معجزه موسی علیه السلام بوده است. در عهد عتیق آمده که آنها پس از گذشت از دریا به صحرای سینا رسیدند، حضرت موسی علیه السلام هنگامی که ساکن مصر بودند در شرق رود نیل ساکن بودند و مردگان را در غرب رود نیل دفن میکردند پس به هیچ عنوان امکان ندارد که بنی اسرائیل جهت رسیدن به صحرای سینا به سمت رود نیل حرکت کند بلکه باید به سمت شرق برود و در شرق آنها تنها دریای سرخ وجود دارد این بیان در تصویر نقشه زیر که مسیر قوم بنی اسرائیل را به سمت صحرای سینا مشخص می کند به وضوح دیده می شود.

عهد قدیم در سفر خروج فصل های 14 تا 16 مسیر دقیق بنی اسرائیل را بیان میکند. در فصل 14عبارت 16 به دریا بودن تصریح میکند «16 و اما تو عصای خود را برافراز و دست خود را بر دریا دراز کرده آنرا منشَق کن تا بنی اسرائیل از میان دریا بر خشکی راه سپر شوند.»  و حتی اسم دریا و ورود به صحرا را هم در عبارت 22 از فصل 15 همین سفر بیان می کند«22 پس موسی اسرائیل را از بحر قلزم کوچانید و به صحرای شور آمدند و سه روز در صحرا میرفتند و آب نیافتند.» از آن جهت به دریای سرخ عبارت قلزم اطلاق میشده چون شهر قلزم درکنار آن قرار داشته و در لغتنامه دهخدا در معنی قزلم آمده است که : «قلزم نام شهری است میان مصر و مکه نزدیک طور و به سوی آن مضاف است بحر قلزم بدان جهت که بر طرف آن واقع است» و در ادامه توضیح خود به این نکته نیز اشاره میکند: « و در قلزم فرعون غرق شد»
نکته مهم اینکه قرآن نیز در بیان این معجزه سخنی از رود و نیل به میان نمی آورد و در آیه50 سوره مبارکه بقره می فرماید: «وإذ فرقنا بکم البحر فأنجیناکم وأغرقنا آل فرعون وأنتم تنظرون» و به دریا بودن محل معجزه اشاره دارد. اینکه عده ای از کلمه دریا برداشت اطلاق آب فراوان را برای نیل به کار برده اند برداشتی اشتباه می باشد.

در نتیجه این که معجزه موسی علیه السلام در کنار رود نیل اتفاق افتاده تنها اشتباهی رایج است. که حتی در ادبیات ما نیز رسوخ کرده است و این معجزه در غرب صحرای سینا و در دریای سرخ که هم اکنون کانال سوئز می باشد اتفاق افتاده است.